Онлайн ортада өзін-өзі ұстау дағдылары

Онлайн орта деген не?

   «Онлайн»- «желіде болу» (англ.). Әлеуметтік желілірде әңгімелесу немесе ойнау кезінде адам желіде немесе интернетте болатынын білдіреді. Демек бізбен байланыста болады және не болып жатқанын немесе не жазып отырғаныңызды көріп отырады. Сөз көбінесе сайтқа ағымдағы кіруді сипаттау үшін қолданылады (мысалы, «1000 адам онлайн» деген дәл осы сәтте сайтта 1000 пайдаланушы отырғанын білдіреді»).

    Орта «среда» термині (ескі француз сөзі) қоршау ретінде аударылады. Өйткені, орта бізді қоршағандар. Мысалы, онлайн орта өмір сүру кеңістігі ретінде.

    Дағдылар- бұл автомат деңгейіне дейін меңгерудің жоғары дәрежесіне арналған әрекетер.

    Өзін-өзі сақтау-өз өмірін сақтауға ұмтылу, өзін бірнәрседен қауіпсіз ету. Өзін сақтау инстинкті.

    Онлайн ортаға бүкіл әлемде қарқынды танымалдыққа ие әлеуметтік желілер кіреді: «ВКонтакте»- интернеттегі ірі әлеуметтік желі, 1 әлемнің ірі әлеуметтік желілері тізімінде 24 – орын алады; «Одноклассники»- сыныптас, курстас, бұрынғы бітірушілерді, сондай-ақ туғандары мен жақын туыстарын іздеу үшін, олармен сөйлесу үшін қолданылатын көптілігі әлеуметтік желі; «Facebook» қазіргі кезде әлемдегі ең ірі әлеуметтік желі. Статистика бойынша үнемі Facebook-те шамамен 700-800 миллион адам болады.

     Әлеуметтік желіге компьютерге тәуелділік қалай көрінеді?

1. Тіпті ешкім жазуы тиіс болмаса да, кіру хаттарын тұрақты қарау қажеттілігі;
2. Компьютер мониторында ұзақ уақыт өткізу;
3. Достарыңмен әрбір қадамыңды талқылауды үнемі қалап тұру, жаңа фотосүреттер салу;
4. Интернетке тәуелді адамға, оның парақшасына қанша адам кіргені, оның жаңартуларына қалай түсініктеме жазғаны маңызды;
5. Достарымен коммуникация тек әлеуметтік желі арқылы жүреді;
6. Егер әлеуметтік желі парақшасына кіру мүмкіндігі болмаса, қатты түңілу сезімі.

Бұл несімен қауіпті? Жасөспірімдерді виртуалды әңгімелесуге тарту  арқылы адамдарды, туыстарын, сондай-ақ жауапсызға айналуына, проблемаларын байқауды қоюына әкелуі мүмкін. Уақыт өте келе шынайы әлем олар үшін толығымен жоғалады.

Онлайн ортада өзін сақтау дағдылары:

• Интернеттегі алаяқтықтан сақтан. Өз компьютеріңе антивирус орнат.
• Тек лицензиялық бағдарламаларды және сенімді дерек көздерінен алынған  мәліметтерді пайдалан. Көбінесе бағдарламалардың көшірмелері, қарақшылық көшірмелерді жұқтырған болады, әсіресе ойындар.
• Байланыс немесе жеке ақпаратыңды таратпа, мысалы, фотосүреттерді, ықтимал салдарын мұқият ойламай таратпа.

Интерактивті достық аяқталуы мүмкін. Бұл болғанда, жеке ақпарат қаскөй ниеттегі адамдар қолдануы мүмкін.

-Компьютер алдында өткізілетін уақытты денсаулықпен байланысты шектеу керек (бас ауруы, арқаның ауыруы, ұйқының бұзылуы, дене қимылының төмендеуі, тәбеттің жоғалуы және т.б.).

-Интернетте әдепті әрі дұрыс сөйлесу керек. Әңгімелесушілерге құрмет таныт, өзіңді адамды ренжітпейтіндей және ашуландырмайтындайетіп ұста. Зәбірлеуді арандатпа. Агрессормен әңгімелесудің әрі оның үстіне солай жауап берудің қажеті жоқ. Егер сені біреу жәбірлей бастаса, мұндай ресурстан кету керек, ол жерден өз мәліметіңізді жойып әрі неғұрлым қолайлы алаң іздеу керек;

- Егер біреу электронды поштамен немесе басқа электрондыарна арқылы саған қоқан- лоққылар мен жәбірлеулер жолдаса- электрондық байланыстарды ауыстырған жөн(-жаңа email, Skype, ICQ, жаңа мобильді телефон нөмірін алыңыз);

-Егер интернет-дүкенде сатып алу жасасаңыз, онда өзіңіз туралы тым ақпарат жіберудің қажеті жоқ: есепшот мәліметтері, кілтсөздер, үй мекен-жайлары мен телефон нөмірлері. Сайттың әкімшісі немесе модераторы ешқашан сенің есепшотыңың толық мәліметін, кілтсөзіңмен пин-кодтарды талап етпейді. Егер біреу толық мәліметтер сұраса, сақ бол- бұл алаяқтар болуы мүмкін.